PHIÊN DỊCH CHO LÃNH ĐẠO CẤP CAO CÓ KHÓ KHÔNG?

Hôm trước Thủ tướng Nhật sang, mấy anh chị em phiên dịch trêu nhau “Sao không thấy cuộc gọi nhỡ nào nhỉ?”

Thực tế thì phiên dịch bên ngoài khó có cơ hội để được dịch những sự kiện cấp quốc gia như thế này, bởi thường đã có phiên dịch của Bộ Ngoại Giao nên việc “ko một cuộc gọi nhỡ” cũng là bình thường cho dù bạn rất giỏi.

Nếu phiên dịch bên ngoài có được tham gia thì sẽ là dịch cho hội nghị, hội thảo trong chương trình, còn dịch tháp tùng hay dịch chào xã giao cho Thủ tướng hoặc các bác lãnh đạo cấp cao thì hầu hết là các anh chị ở Bộ NG đảm nhiệm.

Phiên dịch bên ngoài có cơ hội dịch cho cấp lãnh đạo địa phương nhiều hơn, ví dụ khi các tỉnh của Nhật sang thăm thì cần phiên dịch tháp tùng cho Tỉnh trưởng hoặc người đứng đầu các cơ quan ban ngành của tỉnh đó. Trong buổi tiệc giao lưu với các tỉnh của Nhật mà có lãnh đạo cấp cao của Việt Nam mình tham gia thì cũng hầu hết là phiên dịch của Bộ NG hoặc người của cơ quan đó đảm nhận.

Vì vậy, cơ hội cho phiên dịch bên ngoài được dịch cho các lãnh đạo cấp cao của Việt Nam thường rất ít hoặc là do phía Nhật trao cho. Vd như một cơ quan lớn, Tập đoàn nào đó bên Nhật sang gặp nguyên thủ hay lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và lúc đó nếu họ nhờ pd bên ngoài thì mình có cơ hội. Nhưng với cấp Thủ tướng của Nhật thì họ chắc chắn mang theo phiên dịch bên họ sang rồi.

Và đặc biệt, cơ hội được trực tiếp phía VN thuê để dịch cho cấp nguyên thủ Việt Nam đi nữa cũng là rất ít, hoặc gần như là không có.

Mình một vài lần may mắn được dịch cho Thủ tướng hay mấy bác Bộ trưởng là những cơ hội vô cùng quý hiếm và đó là dịch hội đàm chứ cũng không phải là được đi theo dịch tháp tùng hay là được họ nhờ trực tiếp. Và mình phải được một số người anh người chị đứng ra “đảm bảo” (bảo lãnh) thì mới được bước chân vào đó. Biết ơn các anh chị thực sự.

Vậy có bạn hỏi rằng phiên dịch cho lãnh đạo cấp cao thì có khó không? Có căng thẳng không?

Chắc chắn là vô cùng căng thẳng rồi vì có rất nhiều áp lực.

– Áp lực tâm lý kinh khủng khiếp. Bởi khi làm việc với những người có chức vụ cao, mình sợ dịch sai, sợ bị đánh giá. Hơn nữa, không khí lúc đó cũng vô cùng trang nghiêm, hoành tráng và yên tĩnh khiến áp lực càng thêm cao.

– Áp lực phải dịch thật chính xác. Vì liên quan đến các quyết định, đến mối quan hệ 2 nước nên không được phép dịch sai, dịch thiếu.

– Áp lực dịch phải tốc độ và trôi chảy. Vì thì giờ những buổi gặp giới hạn, phiên dịch phải phản ứng và phản xạ nhanh, trôi chảy để buổi trao đổi không bị gián đoạn.

Vậy có khó không?

Thì thực sự không quá khó nhưng để được vào dịch thì quá khó như mình đã phân tích ở trên.

Nhớ một lần dịch trong một sự kiện khá lớn của Tỉnh nọ với Nhật Bản. Buổi chiều tối có sự tham gia của một lãnh đạo cấp cao, là uỷ viên Bộ Chính Trị nên các cơ quan của Tỉnh rất gấp rút chuẩn bị tiếp đón và Sở Ngoại Vụ phụ trách cv tìm phiên dịch tháp tùng cho bác lãnh đạo đó.

Mình được triệu tập gấp, yêu cầu gửi Sơ yếu lý lịch, kinh nghiệm dịch cho quan chức … xong xuôi thì hầu như nửa buổi chiều ngồi chờ chị Giám đốc Sở Ngoại Vụ xong việc sẽ tới phỏng vấn.

Mọi việc xong, mình được chốt rồi và đang căng thẳng, hồi hộp đón bác lãnh đạo kia thì thấy bác đến và đi theo bác là một anh phiên dịch quen quen ở Bộ NG.

Là vậy đó. Không phải lúc nào mình cũng có được cơ hội mặc dù nội dung dịch không phải quá khó.

Tuy nhiên, không quá khó như dịch sâu vào một chuyên ngành cụ thể nhưng đòi hỏi bạn phải là một phiên dịch trình độ cao, một người giỏi, có nhiều kinh nghiệm và kiến thức đa dạng ở nhiều mảng.

Bạn cần phải có khả năng sử dụng ngôn ngữ trang trọng cấp ngoại giao ở cả hai thứ tiếng; phong thái, tác phong phải hết sức chuyên nghiệp, chuẩn chỉnh; phải thường xuyên trau dồi kiến thức, thông tin… Nói chung là rất nhiều yếu tố, kỹ năng khác ngoài kỹ năng phiên dịch.

Vì vậy, mặc dù cơ hội được dịch là rất ít nhưng không phải là không có. Để nắm bắt được cơ hội không biết khi nào nó đến thì chỉ có cách luôn kiên trì luyện tập, mài giũa, thậm chí “bám đuôi” để học hỏi các anh chị giỏi đi trước thôi